Prolog: Kryzys rzeczywistości

Jak żyć w epoce post-prawdy

Autorzy

Prawda według filozofów

Prawda jest cechą zdania. Po prostu. Jej przeciwieństwem jest fałsz. Zdanie może być prawdziwe, fałszywe albo nie wiadomo jakie. Tylko jak to stwierdzić? Dzięki czemu mamy pewność, że o jednych zdaniach daje się powiedzieć, że są prawdziwe lub fałszywe, a o innych nie?

Prawda w religii

Jednym z najważniejszych określeń Boga są słowa przypisane przez ewangelistę św. Jana Jezusowi: „Ja jestem drogą i prawdą, i życiem” (J 14, 6). Ale jest to też tekst, który stał się źródłem wyjątkowo brzemiennych w skutki nieporozumień. Najważniejszym jest absolutyzacja pojęcia prawdy i pominięcie pojęcia drogi.

Prawda liczb i statystyk

Wszędzie tam, gdzie dostrzegamy sprzeczność między własnym oglądem rzeczywistości – z natury ograniczonym i niedoskonałym – a opisem statystycznym, skłonni jesteśmy winić ten ostatni, oskarżając zbyt łatwo statystykę o nierzetelność lub manipulację.

Prawda algorytmów

Co poszło nie tak? Kto nam ukradł internetową utopię i podstawił fałszywkę? I dlaczego zorientowaliśmy się tak późno?

Prawda zmanipulowana

Istnieje jeszcze obszar świadomego manipulowania niewiedzą odbiorców, co można zobrazować przykładami ze styku polityki i nauki.

Kryzys postępu

„Chcieliśmy latających samochodów, mamy 140 znaki”. To najkrótsze, na miarę Twittera, podsumowanie wyparowywania wiary w postęp i to w najbardziej progresywnej sferze życia – technologii. Jeśli jego autor Peter Thiel, kalifornijski innowator i inwestor, ma rację i rzeczywiście wiara w postęp była złudzeniem, to czy istnieje jeszcze przyszłość?

Moralność, pieniądze i kryzys wartości

Ekonomiści odkrywają, że między sferą wartości moralnych a sferą materialną – gospodarką – istnieje silny związek.

Post-świeckość. Zmienny byt religii

Po dekadach życia w świecie świeckim wracamy do dyskusji o miejscu religii w kulturze, sztuce i polityce.

Post-kapitalizm. Pora dzielenia

Jeremy Rifkin, amerykański ekonomista i teoretyk społeczny, o tym, jak ekonomia współdzielenia oraz przejście z własności na dostęp zmienią nasze życie.

Post-humanizm, czyli nie tylko Homo sapiens

Emancypacji godny jest każdy byt, nie tylko Homo sapiens – mówią post-humaniści. Jakim nurtom ta idea jest bliska? I jaka jest w nich pozycja zwierzęcia, maszyny i człowieka?

Czy będziemy mieć nową epokę geologiczną?

Żyjemy w epoce człowieka. Zyskaliśmy moc kształtowania środowiska, a jej ślady na zawsze pozostaną w warstwach geologicznych. Skutki budzą kontrowersje nie tylko wśród naukowców.

Czy jesteśmy skazani na post-prawdę?

Popularność post-prawdy to symptom kryzysu rzeczywistości, w którym pojęcia stosowane w codziennym życiu w coraz mniejszym stopniu odpowiadają doświadczeniom pojedynczych osób i całych społeczności. W rezultacie ustaje możliwość racjonalnego porozumiewania się, społeczną komunikację opanowują emocje, miejsce dialogu zajmuje przemoc. Nie jesteśmy jednak na post-prawdę skazani. Jeszcze nie.

Subiektywna lista lektur na nowe (post-nowoczesne) czasy