1. Katarzyna Kozyra, „Piramida zwierząt” (1993 r.). Podczas gdy my wręczaliśmy pierwszy Paszport lirycznemu malarzowi i rysownikowi Stasysowi Eidrigevičiusowi, gdzieś w pracowniach młodych artystów, głównie związanych z uczelnianą pracownią prof. Grzegorza Kowalskiego na warszawskiej ASP, dojrzewał bunt, który z czasem zebrano pod wspólnym mianem „sztuki krytycznej”. Jedną z pierwszych publicznych jego emanacji stała się praca dyplomowa Katarzyny Kozyry. Jak wiele kolejnych dzieł jej „braci i sióstr krwi”, takich jak Artur Żmijewski, Jacek Markiewicz, Grzegorz Klaman, Robert Rumas, wywołała ona szok i burzliwe spory. „Piramida” stała się symbolem sztuki niepokornej lat 90., a kolejnymi, konsekwentnie niepokornymi dziełami („Więzy krwi”, „Olimpia”, „Łaźnia”) Kozyra zapracowała na Paszport, który wręczyliśmy jej na początku 1998 r.
2. Zbigniew Libera, „Lego. Obóz koncentracyjny” (1996 r.). Kijem sztuki włożonym w szprychy narodowych tabu okazała się praca Zbigniewa Libery. Artysta, choć nigdy nie odebrał formalnego wykształcenia artystycznego, już wcześniej pokazywał, że w swej twórczości nie idzie na kompromisy, szczególnie gdy rzecz dotyczy demistyfikacji społecznych kanonów cielesności („Urządzenia korekcyjne”, „Jak tresuje się dziewczynki”, „Ciotka Kena”, „Możesz ogolić dzidziusia”). Tym razem, łącząc popularną zabawkę z tematyką Holokaustu, postawił niewygodne pytania na temat form pamięci i upamiętniania z jednej strony, a manipulacji rynkowych i popkulturowych – z drugiej. Co ciekawe, tym razem w rolę cenzora wcieliły się nie środowiska prawicowe, nie media ani tzw.