Tak, odkryłem wadę. Nie wiem, jak poważna ani trwała ona jest, ale sam ten fakt bardzo mnie zmartwił – powiedział Alan Greenspan krótko po upadku banku Lehman Brothers we wrześniu 2008 r. Ową wadę odkrył w dogmatycznie wyznawanej wolnorynkowej ideologii, której hołdował przez 18 lat kierowania bankiem centralnym USA. Od ponad trzech lat świat zmaga się ze skutkami takiej polityki i wciąż nie wie, jak trwała jest ukryta wada kapitalizmu, która spowodowała obecny kryzys. Co do tego, że jest poważna, nikt nie ma już wątpliwości.
W Polsce nie było ani krachu, ani recesji, ale trzęsienie kapitalizmu dotarło i do nas. Żyjemy bowiem w tym samym świecie co Amerykanie i Grecy, globalizacja związała nas na dobre i na złe. Stąd pomysł „Niezbędnika Inteligenta Plus” poświęconego obecnemu kryzysowi – przypominamy w nim diagnozy POLITYKI z ostatnich trzech lat, które nie straciły na aktualności, dodaliśmy też nowe, by ująć wydarzenia z ostatnich tygodni. Nasz publicystyczny sejsmograf odnotował je do 20 stycznia 2012 r.
Głównym autorem tego wydania „Niezbędnika” jest Wawrzyniec Smoczyński, który zajął się kryzysem właśnie po upadku Lehman Brothers, gdy redakcja POLITYKI zdecydowała, a intuicja nas nie zawiodła, iż zanosi się na coś więcej niż kolejną recesję w światowej gospodarce; że w istocie mamy do czynienia z „trzęsieniem kapitalizmu”. Konsekwencja w diagnozowaniu i opisywaniu rozwoju wydarzeń uczyniła z niego niejako naocznego świadka; została też zauważona i nagrodzona: Smoczyńskiego w grudniu 2011 r. uhonorowano branżową nagrodą Grand Press w kategorii dziennikarstwa specjalistycznego za „cykl artykułów analizujących współczesne światowe zjawiska polityczne i gospodarcze oraz to, jak Polska się w nie wpisuje”.
Mamy do czynienia ze zjawiskiem, którego nie opisze jedno pióro; w „Niezbędniku” znajdą czytelnicy artykuły innych znanych i cenionych dziennikarzy POLITYKI, ekonomistów i publicystów z nią współpracujących oraz wywiady z wybitnymi postaciami światowej nauki i gospodarki. W efekcie powstał przewodnik nie tyle po kryzysie, ile po nowych czasach. Żeby się w nich odnaleźć, trzeba ogarnąć skalę zmian, które zaszły w ostatnich latach, i dostrzec pytania, jakie ten kryzys postawił. Według Richarda Floridy, naszego ostatniego rozmówcy w tym wydaniu „Niezbędnika”, stary porządek już się rozpadł, a kryzys mamy dziś dlatego, że rządy boją się odciąć dawną gospodarkę od systemu sztucznego podtrzymywania przy życiu. Co przyjdzie po niej i jaka transformacja nas czeka?
Zapraszamy do lektury.
Leszek Będkowski, redaktor wydania