Archiwum Polityki

Sindbad z Budapesztu

Sándor Márai, Sindbad powraca do domu, przeł. Teresa Worowska, Czytelnik, Warszawa 2008, s. 200

Sándor Márai (1900–1989) do niedawna był mało znany polskim czytelnikom. Na szczęście ogromna luka w przekładach z klasyka literatury węgierskiej zostaje w ciągu kilku ostatnich lat zapełniana. „Sindbad powraca do domu” to powieść z 1941 r. Pierwowzorem głównego bohatera był Gyula Krúdy, autor m.in. uznawanej za autobiograficzną „Młodości Sindbada”. Márai składa tym samym literacki hołd swojemu mistrzowi i opisuje ostatni dzień jego życia, ale przede wszystkim po raz kolejny podejmuje jeden z najważniejszych tematów swojej twórczości – upadek monarchii austro-węgierskiej, czyli koniec „bohaterskiej epoki”. Sindbad-Krúdy, wędrowiec potrafiący żyć i wnikliwie obserwować, próbuje utrwalać świat, który niedługo pozostanie jedynie mglistym wspomnieniem. Jeśli zaś podróżuje, to tylko przez Budapeszt albo przez krainę ginącej powoli literatury i zanikających kawiarni literackich, bo jak mówi: „bez kawiarni nie ma literatury”. Z powieści wyłania się też pogląd Máraiego na literaturę, która na zawsze pozostała dla niego „święta jak ojczyzna i męskie cnoty”. Przesiąknięta melancholią, wspaniała fraza i subtelny humor („wszystkim porządnym ludziom na Węgrzech zawsze brakuje czterystu pięćdziesięciu pengő miesięcznie”) to nieodłączne cechy książek wybitnego węgierskiego pisarza.

Polityka 40.2008 (2674) z dnia 04.10.2008; Kultura; s. 57
Reklama