Archiwum Polityki

Choroba szalonych krów

Epidemia BSE ujawniła nowy rodzaj zagrożeń cywilizacyjnych, odsłaniając bezradność naukowców i polityków.

W 1996 r. rząd Jej Królewskiej Mości, kierowany przez premiera Johna Majora, zdecydował się ogłosić hiobową wieść: ludzie mogą zarazić się śmiertelną chorobą jedząc wołowinę skażoną tzw. chorobą szalonych krów. Wiceminister zdrowia Stephen Dorrell, odpowiadając na pytania dziennikarzy, przyznał, że uczeni nie wiedzą, ilu Brytyjczyków mogło zostać zainfekowanych – setki, tysiące czy dziesiątki tysięcy. Zagrożone były też te kraje Europy, które importowały brytyjską wołowinę.

Śmiejąca się śmierć

Jeszcze na początku lat 80. nikt poza bardzo wąskim gronem specjalistów nie słyszał o scrapie czy chorobie Creutzfeldta-Jakoba. Były to niezwykle rzadkie schorzenia niszczące mózg – tworzyły się w nim dziury, przez co tkanka nerwowa zaczynała przypominać gąbkę. Trzęsawka, czyli scrapie (od ang. scrape – drapać), została po raz pierwszy opisana w XVIII w. jako dziwna choroba atakująca hodowane w Anglii owce. Jej nazwa wzięła się stąd, że w pewnym momencie zwierzęta zaczynały intensywnie się drapać, potem trząść i tracić kontrolę nad ciałem, aż w końcu zdychały.

Podobną chorobę atakującą ludzki mózg opisało w latach 20. ubiegłego wieku dwóch niemieckich lekarzy – Hans Creutzfeldt i Alfons Jakob. Występuje ona na całym świecie, jest bardzo rzadka – dotyka jednej osoby na milion – i ujawnia się w starszym wieku.

W 1968 r. amerykański naukowiec Carleton Gajdusek z Narodowych Instytutów Zdrowia odkrył chorobę kuru („śmiejąca się śmierć”, gdyż jednym z jej objawów był przymusowy śmiech), występującą wśród członków plemienia Fore żyjącego w górach Papui-Nowej Gwinei. Bardzo przypominała Creutzfeldta-Jakoba (CJD), z tym że przenosiła się poprzez zakażenie. Lud Fore uprawiał bowiem rytualny kanibalizm – z szacunku dla zmarłych zjadano ich gotowane mózgi lub rozsmarowywano na skórze.

Cywilizacja Polityka. Cywilizacja. Zeszyt 10. Lata 1996-2000 (90127) z dnia 12.05.2007; s. 166
Reklama