Archiwum Polityki

Fałszywy prawdziwek

W urodzajnym roku w gąszczu lasu możemy trafić na gąszcz grzybów. Choć zbieramy tylko kilkanaście spośród kilku tysięcy rosnących w kraju gatunków, mają one wiele sobowtórów.

Lista grzybów dopuszczonych do sprzedaży, a więc w założeniu powszechnie znanych, obejmuje tylko nieco powyżej 30 nazw. Już jednak w tej małej liczbie są rozliczne gatunki o owocnikach na tyle mało różniących się od siebie, że obejmowane potocznie jedną nazwą.

Prawus borowy

Od strony lingwistycznej grzyb prawdziwy – prawy, prawus – jest taki, jak trzeba, nie fałszywy, właśnie takiego chce się znaleźć i zjeść. Kto jednak wybrałby się na grzybobranie ze współczesnym atlasem w ręku, ten prawdziwka nie znajdzie! Za sprawą przybyłych po wojnie kresowiaków przeistoczył się on bowiem w literaturze w borowika szlachetnego, gdyż, rzeczywiście, są i prawdziwki współżyjące z sosną i świerkiem, czyli drzewami tworzącymi bory. Jednak prawdziwki spod dębów i buków, czyli z lasów, nie zyskały wówczas per analogiam miana „leśników szlachetnych”, lecz status odmian. Obecnie trwa międzynarodowe ujednolicanie nazewnictw krajowych, ale i powolne ustalanie pokrewieństw między gatunkami na podstawie wyników badań genetycznych. Przed pięcioma laty zaproponowano więc nową listę gatunków grzybów w Polsce i nowe ich nazwy.

Borowików Boletus doliczono się w Polsce 15 gatunków; teraz prawdziwki spod iglaków to najczęściej występujący borowik szlachetny, o mniej lub bardziej brązowym kapeluszu (fot. 1), oraz rzadszy borowik sosnowy, z kapeluszem czerwonawym (fot. 2). Natomiast spod liściastych jednak nadal borowiki (!): usiatkowany spod dębów i buków, z wyraźną siateczką zbiegającą aż do dołu trzonu, który już w maju wydaje owocniki dorastające do wielkich rozmiarów (fot. 3), oraz rzadkie – brzozowy spod brzóz (a może i spod grabów), z kapeluszem jasnym i z nikłą jasną siateczką w górnej części trzonu, oraz – ciemnobrązowy spod dębów w cieplejszych rejonach.

Polityka 29.2008 (2663) z dnia 19.07.2008; Ludzie; s. 80
Reklama