Prawnicy tłumaczą marną jakość usług adwokatów z urzędu nawałem pracy, ale jednocześnie bronią nowym pracownikom dostępu do zawodu. Decyzja Trybunału Konstytucyjnego, unieważniająca dotychczasowe przepisy korporacji adwokackich dotyczące przyjęć na aplikacje, może wpłynąć na zmianę tego stanu rzeczy. Jednak środowisko prawników musi zapomnieć o dotychczasowym monopolu na rynku.
Krystyna S. spędziła półtora roku w areszcie za uderzenie pani sędzi torebką. To oczywista kompromitacja wymiaru sprawiedliwości, który nie zdołał szybciej uporać się z tak błahą sprawą. Długotrwały areszt to zarazem skutek bezczynności przyznanego Krystynie S. adwokata z urzędu, który nie pokwapił się, by złożyć zażalenie na decyzję o aresztowaniu. Podobny los spotkał Jana K., który przez dziewięć miesięcy oczekiwał w areszcie na proces. W tym czasie przydzielony mu obrońca z urzędu widział się z nim raz przez dziesięć minut w przeddzień procesu. Z aktami sprawy zapoznawał się już w trakcie posiedzenia. Z adwokatem jest zaś podobnie jak z lekarzem: jeśli nie przyjdzie na czas, często może się już w ogóle nie fatygować.
Polskie prawo karne wymaga, by oskarżony miał obrońcę, gdy zarzucono mu zbrodnię lub został pozbawiony wolności, a także wówczas, gdy jest nieletni, głuchy, niemy lub niewidomy, zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności; nie włada językiem polskim. Jeśli podsądny nie ma pieniędzy na wynajęcie adwokata, sąd powinien przydzielić mu obrońcę z urzędu. Nie ma jednak żadnych reguł, kiedy ta obrona z urzędu ma być przyznana, a kiedy nie. W efekcie ten sam człowiek w jednym sądzie otrzyma bezpłatną pomoc prawną, a w innym nie. – Bywa, że sądy niedostatecznie dokładnie badają sytuację materialną zainteresowanego. Jest również kłopot z dokumentami, których wiarygodność bywa dyskusyjna – przyznaje rzecznik praw obywatelskich prof.