1 Wojska polskie walczące na obcych frontach, niekiedy w celach bezpośrednio ojczyzny niedotyczących, na mocy układów politycznych lub z powodów ideologicznych. Wymienić by można tutaj rycerzy małopolskich towarzyszących Władysławowi III pod Warną, odsiecz wiedeńską Jana III, ale również np. udział wojsk polskich w dynastycznych rozgrywkach Jagiellonów, do których trudno nie zaliczyć choćby wyprawy mołdawskiej 1497 r. Jana Olbrachta, mającej na celu przede wszystkim osadzenie na tronie w Jassach królewicza Zygmunta.
2 Formacje polskie walczące o sprawę narodową, wchodzące jednak z konieczności w skład obcych armii i podporządkowane obcym dowództwom. W kategorii tej mieściłyby się Legiony, poczynając od Dąbrowskiego po Piłsudskiego i Hallera, wojska polskie na Zachodzie i Wschodzie podczas II wojny światowej etc.
3 Ochotnicy. Żołnierze zawarci w kategorii drugiej byli też najczęściej ochotnikami. Tutaj chodziłoby jednak o tych spod sztandarów „Za Naszą i Waszą”, a więc uczestników Wiosny Ludów, Komuny Paryskiej, wojny republikańskiej w Hiszpanii itp.
4 Polacy wcielani do obcych wojsk z tytułu państwowości lub miejsca zamieszkania. Najliczniejszą grupę stanowili powołani do armii zaborczych, ale wspomnijmy także polskich poddanych krzyżackich czy Ślązaków, Wielkopolan, Kaszubów werbowanych przez machinę wojenną III Rzeszy.
5 Najemnicy. Polacy, którzy z władania orężem uczynili swój fach i wynajmowali się po prostu dobrze płacącym. Znacznie mniej istotne są tu dzieje naszego lotnika, bohatera bitwy o Anglię, Zumbacha, który walczył później w Biafrze, czy rodaków we francuskiej legii cudzoziemskiej. Czasami bowiem chodziło o wcale liczne i zwarte grupy, jak choćby wsławieni w bitwach wojny trzydziestoletniej Lisowczycy czy szlachta ciągnąca za Dymitrem Samozwańcem i Maryną Mniszchówną.