Archiwum Polityki

Lend-lease

Louis L. Snyder, amerykański historyk II wojny światowej, nazwał Lend-lease drugim, po bombie atomowej, najważniejszym wojennym wynalazkiem amerykańskim. Przeprowadzona przez Roosevelta 11 marca 1941 r. ustawa Kongresu Stanów Zjednoczonych (Lend and Lease Act) dała prezydentowi prawo pożyczania, dzierżawienia, sprzedaży lub wymiany wszelkich materiałów strategicznych – na warunkach, jakie uzna za słuszne – „rządowi każdego kraju, którego obronę prezydent uzna za istotną dla ochrony Stanów Zjednoczonych”.

Od jesieni 1939 r. Roosevelt wspierał dostawami broni i sprzętu Wielką Brytanię i Francję. Po klęsce tej ostatniej starał się podtrzymać opór brytyjski. 10 czerwca 1940 r. w przemówieniu na uniwersytecie Charlottesville (Wirginia) oświadczył: „Tym, którzy przeciwstawiają się brutalnej sile, udostępnimy zasoby materialne naszego kraju”.

Henry Kissinger trafnie zauważył, że „dla Roosevelta Atlantyk miał takie samo znaczenie jak kanał La Manche dla brytyjskich mężów stanu”. Musiał jednak amerykański prezydent przełamać opór izolacjonistów głoszących hasło nieangażowania się USA w konflikt europejski. Zdobyli oni duże wpływy odwołując się do argumentu fatalnych dla Stanów Zjednoczonych następstw ich zaangażowania się w I wojnę światową. Roosevelt nie miał jednak wątpliwości, że Ameryka nie może zaakceptować Europy rządzonej przez Hitlera.

1 października 1941 r., jeszcze przed przystąpieniem Stanów Zjednoczonych do wojny, rządy Wielkiej Brytanii, Związku Radzieckiego i Stanów Zjednoczonych zawarły porozumienie w sprawie Lend-leasu. Takie umowy podpisały w sumie 42 państwa (polski rząd emigracyjny 1 lipca 1942 r.), a łączna wartość amerykańskich dostaw wyniosła 50,7 mld ówczesnych, czyli ok.

Pomocnik Historyczny Tajemnice końca II wojny światowej (90096) z dnia 26.04.2005; s. 52
Reklama