Archiwum Polityki

Grbavica

Grbavica”, debiutancki film bośniackiej reżyser Jasmili Zbanić, był rewelacją ubiegłorocznego festiwalu w Berlinie, gdzie dostał Złotego Niedźwiedzia i nagrodę jury ekumenicznego. Grbavica to dzielnica Sarajewa zajęta w czasie wojny w 1990 r. przez armię Serbii i Czarnogóry. Reżyser tłumaczy w wywiadach, że samo słowo oznacza w miejscowym języku garbatą kobietę. W przenośnym sensie odnosi się więc także do bośniackich kobiet, które do dziś nie mogą się pozbyć traumatycznych przeżyć wojennych. Jedną z nich jest główna bohaterka filmu Esma, samotnie wychowująca 12-letnią córkę Sarę. W jednej z pierwszych scen widzimy obie baraszkujące na dywanie: jednak w pewnym momencie matka odpycha gwałtownie dziewczynkę, jakby nagle zobaczyła w niej kogoś obcego. Wkrótce przekonamy się, iż idylla rodzinna była pozorna, między matką a córką dochodzi do coraz bardziej gwałtownych spięć. Córka coraz bardziej natarczywie wypytuje o ojca, który zginął na wojnie (wie o tym od matki), ale nie może się doczekać konkretów. Sytuacja komplikuje się dodatkowo, gdy Sara chce pokazać w swej szkole zaświadczenie potwierdzające bohaterską śmierć ojca, co jest warunkiem otrzymania zniżki na wycieczkę. Dopiero teraz matka przestaje kłamać: ojciec bohater nigdy nie istniał, ona zaś podczas wojny została zgwałcona przez serbskich czetników. Nie chciała urodzić dziecka, chciała się go pozbyć waląc w brzuch pięściami. Teraz o tym wszystkim opowie córce, nie oszczędzając jej żadnego szczegółu. Odbierając w Berlinie nagrodę, Zbanić przypomniała liczbę zamordowanych rodaków i zgwałconych kobiet, dodając, iż odpowiedzialni za te zbrodnie są nadal na wolności. Ale „Grbavica” nie jest filmem o wielkiej polityce: to kameralna opowieść o trudnej, naznaczonej tragicznym przeżyciem miłości, o niełatwym dochodzeniu do prawdy, nawet najbardziej bolesnej.

Polityka 3.2007 (2588) z dnia 20.01.2007; Kultura; s. 58
Reklama