Choroba Alzheimera – zwyrodnienie tkan ki mózgowej, powodujące zanik komórek nerwowych – jest nie tylko problemem medycznym. To narastający problem społeczny, z którym zmaga się już większość krajów europejskich. Mówimy tu o chorobie podeszłego wieku – skala zagrożenia rośnie wraz ze starzeniem się społeczeństw. Dlatego pesymiści twierdzą, że obecna transformacja demograficzna szykuje nam bombę. Rozbroić ją mogą uczeni, pracujący w kilku światowych laboratoriach nad stworzeniem leku, który zwalczałby przyczyny choroby Alzheimera. Dotychczas leczy się tylko jej objawy. Ale wyścig trwa: nauka przeciwko chorobie, która może rozszerzyć się do rozmiarów epidemii za sprawą spełnionych marzeń o długowieczności (patrz ramka).
Nasz zegar genetyczny został ponoć zaprogramowany na 120 lat. Jednak ciemną stroną długiego życia jest nasilenie wszelkich chorób degeneracyjnych, z otępiennymi włącznie. Te ostatnie dotykają w Polsce ok. 350 tys. osób – ponad 200 tys. z nich cierpi na otępienie typu alzheimerowskiego (ok. 5 proc. populacji powyżej 65 roku życia). Liczbę chorych w Europie Zachodniej ocenia się na kilka milionów, podobnie w USA.
Wyłuskanie ich z tłumu wcale nie jest proste. W Polsce tym trudniejsze, że – zdaniem specjalistów – 9 na 10 lekarzy pierwszego kontaktu nie potrafi zdiagnozować choroby Alzheimera. W dużych miastach jest lepiej, ale i tutaj leczy się nie więcej niż 10 proc. chorych. Proces diagnozowania wymaga wiedzy, poważnego podejścia do pacjenta i czasu.
Dlatego w większości przypadków diagnoza przychodzi zbyt późno – w przedostatnim lub nawet ostatnim stadium choroby, gdy pacjent traci poczucie tożsamości, staje się bezradny intelektualnie i całkowicie zależny od innych w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.