Któż z nas nie chciałby zachować wiecznej młodości? Gilgamesz, bohater sumeryjskiego eposu liczącego kilka tysięcy lat, znalazł czarodziejskie ziele zapewniające nieśmiertelność, ale je utracił nie zdążywszy skorzystać z jego mocy. Czy współczesna nauka jest blisko rozwiązania zagadki starzenia się organizmów? Kilkuset biologów dzieliło się swoją najnowszą wiedzą na ten temat w trakcie tegorocznego zjazdu Amerykańskiego Towarzystwa Badań nad Starzeniem się (American Aging Association), który odbył się w St. Petersburgu na Florydzie.
Dlaczego się starzejemy?
Starzenie się jest uniwersalnym zjawiskiem w przyrodzie, któremu podlegają nawet proste jednokomórkowe organizmy takie jak drożdże. U ludzi procesy starzenia prowadzą między innymi do zaniku mięśni, obniżenia gęstości kości, zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego i odpornościowego, a brak skutecznej ochrony przed niekontrolowanymi podziałami komórek często jest przyczyną nowotworów. Podstawowym problemem, z jakim nadal boryka się współczesna nauka, jest rozróżnienie, które z mnogich objawów są skutkiem, a które przyczyną starzenia. Czy chorujemy, bo się starzejemy, czy też odwrotnie?
Cztery podstawowe teorie usiłują wyjaśnić mechanizm zmian związanych z wiekiem. Najbardziej znana zakłada, że starzenie jest następstwem uszkodzeń komórek spowodowanych przez wolne rodniki. Są to uboczne produkty powstające w procesie oddychania. Nasze organizmy uzyskują energię w procesie spalania, czyli łączenia wodoru z tlenem; powstają wtedy bardzo reaktywne związki, zwane wolnymi rodnikami. Powodują one w miarę upływu czasu nagromadzanie się coraz większej ilości uszkodzeń, głównie w DNA.
Inna teoria zakłada, że starzenie się i długość życia organizmów zostały zaprogramowane przez ewolucję i zależą od odpowiednich genów.