Archiwum Polityki

Układanka po Bushu

W USA trwa prezydencka kampania wyborcza. Co czeka Stany Zjednoczone, Europę – w tym Polskę – i cały świat po odejściu George’a W. Busha i wyraźnym wyczerpaniu neokonserwatywnej rewolucji w Waszyngtonie? Czy tak kończy się amerykańskie stulecie?

Mało kto roni łzy z powodu końca ery Busha. Nawet bliska rządowi CNN obwinia „zwycięzcę z Iraku”, że zdekomponował amerykańską gospodarkę, nie uporał się z górą długów, zepsuł system socjalny, pokazał Amerykanom, że można wygrywać wybory kłamiąc i oszukując, oraz zrujnował prestiż USA. Byli oficerowie sztabowi publicznie krytykują nieudolność Białego Domu, a wojnę w Iraku nazywają „największą strategiczną katastrofą w dziejach USA” (gen. William Odon). Natomiast Zbigniew Brzeziński przestrzega, że utracone przekonanie świata o amerykańskiej hegemonii trudno będzie odzyskać.

Tymczasem na świecie toczy się debata, czy rzeczywiście już mamy do czynienia ze schyłkiem amerykańskiego stulecia, które w 1941 r. zaanonsował publicysta Henry R. Luce, a które zaczęło się tryumfem USA w II wojnie światowej i przejęciem przez nie spadku po Imperium Brytyjskim. W 1945 r. Ameryka miała nad resztą świata ogromną przewagę technologiczną, a przez pewien czas nawet monopol atomowy. Amerykańskie elity były natchnione wizją wszechmocy, której symbol stanowiły amerykańskie bazy wojskowe od Arktyki po RPA i od Atlantyku po Pacyfik.

Podwaliny pod globalną potęgę Ameryki położył wybrany w 1932 r. Franklin D. Roosevelt. Nie tylko dlatego, że wprowadził Amerykę do wojny i pokonał zarówno Japonię jak i III Rzeszę, ale przede wszystkim dlatego, że bazując na teorii interwencjonizmu państwowego Keynesa, opanował skutki wielkiego kryzysu 1929 r. i – wbrew obawom republikańskich krytyków – nie zdławił, lecz rozwinął gospodarkę, która doskonale zdała egzamin w czasie wojny. Rooseveltowski New Deal (Nowy Porządek) od podstaw przebudował społeczeństwo amerykańskie. Spłaszczył piramidę dochodów, tworząc powszechny dostatek warstwy średniej kosztem wysokich podatków dla najbogatszych.

Niezbędnik Inteligenta Polityka. Niezbędnik Inteligenta. Wydanie 14 (90039) z dnia 08.03.2008; Niezbędnik Inteligenta; s. 19
Reklama