Najczęstszą pozycją w repertuarze polskich teatrów jest "nieczynny", bo do niemal każdego spektaklu trzeba dopłacać (np. w Teatrze Polskim we Wrocławiu przeciętnie 50 zł do biletu). Bardziej opłaca się nie grać, niż grać. Niedawno słynny krakowski Stary Teatr zawiesił część przedstawień. Sto lat temu, jeśli teatr, warsztat czy sklep w stosownej porze nie był otwarty, stójkowy wymierzał karę. Za PRL każdy dyrektor miał plan liczby przedstawień, w tym objazdowych, i liczby premier. Dzisiaj to wyłącznie jego sprawa, jak związać koniec z końcem. - Gramy dzień w dzień, bo tak nam każe poczucie obowiązku - zapewnia dyr. Andrzej Walden z Teatru Polskiego w Bydgoszczy, zaznaczając, że ma i inne motywy: widownia dużej sceny jest zapełniana średnio w 75 proc., małej w stu, więc każdy spektakl zmniejsza deficyt. Ale inni, kiedy bieda przyciśnie - zamykają interes na kłódkę.
Bieda, a w każdym razie konieczność zaciśnięcia pasa, dotknęła wszystkie przedsiębiorstwa państwowe - a teatr, jak by się nie oburzali artyści, jest też przedsiębiorstwem. Pod wpływem budżetowej biedy nawet krnąbrne fabryki i urzędy restrukturyzowały się: dokonywały oszczędności, szukały lepszego kontaktu z klientem, nowych technologii. Środowisko teatralne, z małymi wyjątkami, drwiąco odrzucało bluźniercze porównania sceny do fabryki gwoździ czy wytwórni makaronu. Kolejne próby reform organizacyjnych (stopniowe przejmowanie finansowania przez gminy w 1990 czy program pilotażowy w 1994) przeszły bez echa, a i teraz oczekiwano raczej pieniędzy niż reformy.
Początek 1999 r. dla wielu teatrów był przykrą niespodzianką: dostały więcej swobody, ale mniej złotych. - W noc sylwestrową ktoś mi ukradł 30 procent dotacji - skarży się Maciej Englert, dyrektor warszawskiego Teatru Współczesnego - gdzie one są?