Jan F. Terelak: Psychologia stresu. Oficyna Wydawnicza Branta. Bydgoszcz 2001, s. 461
Termin „stres”, zadomowiony dziś w życiu potocznym, pojawił się w medycynie już w latach 20. minionego wieku, za sprawą Hansa Selye. Wybitny fizjolog kanadyjski – Węgier z pochodzenia, absolwent Uniwersytetu Karola w Pradze – interesując się wczesnymi objawami różnych chorób opisał i nazwał stresem „nieswoistą reakcję organizmu na stawiane mu żądania”. Do psychologii pojęcie stresu weszło po drugiej wojnie światowej za sprawą Grinkera i Spiegela, którzy badali reakcje psychosomatyczne pilotów wojskowych na stres zagrożenia życia.
W polskiej psychologii „moda na stres” pojawiła się w latach 60. Do grona badaczy, którzy pozostali wierni tematowi, należy Jan F. Terelak, twórca tzw. habilistyczno-temporalnej koncepcji stresu, profesor Uniwersytetu Kard. Stefana Wyszyńskiego i kierownik Zakładu Psychologii w Wojskowym Instytucie Medycyny Lotniczej. Lotnicy, polarnicy, alpiniści, kaskaderzy – w tym kręgu ludzi doświadczających ekstremalnego stresu prof. Terelak prowadzi swoje eksperymenty. W jego koncepcji ważną rolę odgrywa chronobiologia, czyli nauka wyjaśniająca m.in. mechanizmy zmienności funkcjonowania organizmu w ciągu doby. Terelak bada wywołujące stres rozbieżności między reakcjami organizmu na naprzemienne występowanie oświetlenia i ciemności (sen versus aktywność) a reakcjami wymuszonymi przez wymagania społeczne. Klasycznym przykładem jest tu tzw. syndrom pilota odrzutowego – zaburzenia będące skutkiem przekraczania stref czasowych.
Ewa Nowakowska
[warto mieć w biblioteczce]
[nie zaszkodzi przeczytać]
[tylko dla znawców][czytadło][złamane pióro]