Klasyki Polityki

Zapadła żelazna kurtyna. Pierwsza salwa zimnej wojny

Trzy lata później mail berlińczycy entuzjastycznie witają amerykańskie samoloty wiozące pomoc dla zablokowanego przez Rosjan Berlina Zachodniego. Trzy lata później mail berlińczycy entuzjastycznie witają amerykańskie samoloty wiozące pomoc dla zablokowanego przez Rosjan Berlina Zachodniego. Corbis
Europę przecięła żelazna kurtyna – alarmował Winston Churchill 5 marca 1946 r., niecały rok po zwycięstwie nad Hitlerem. Mało kto w wolnym świecie chciał wtedy słuchać tego ostrzeżenia przed sowiecką Rosją.
W maju 1945r. żołnierze amerykańscy i rosyjscy ściskają się serdecznie po spotkaniu frontów nad Elbą pod Torgau.Corbis W maju 1945r. żołnierze amerykańscy i rosyjscy ściskają się serdecznie po spotkaniu frontów nad Elbą pod Torgau.

Winnie – jak nazywano Churchilla – trzy miesiące po obaleniu III Rzeszy przegrał wybory. Ludzie chcieli cieszyć się pokojem, a on kojarzył się z wojną. Lewica obiecywała solidarne państwo socjalne, a on straszył, że brytyjscy socjaliści narzucą narodowi rządy totalitarne.

Pod koniec lipca 1945 r. konserwatyści ponieśli miażdżącą klęskę; następcą Churchilla został lider Partii Pracy Clement Attlee. To on pojechał do Poczdamu na konferencję Wielkiej Trójki – USA, Wlk. Brytanii i Związku Radzieckiego – gdzie wraz z marszałkiem Stalinem i prezydentem Trumanem ustalał los pokonanych Niemiec i zasady nowego ładu światowego. Z tej trójki tylko Stalin uczestniczył w dwóch wcześniejszych spotkaniach o podobnym historycznym znaczeniu – w Teheranie (1943 r.) i Jałcie (luty 1945 r.). Stalin nie podlegał sprawdzianowi wolnych wyborów: trwał niczym car, gdy przywódcy zachodnich demokracji musieli się liczyć z głosem ludu.

Kapitał Churchilla

Churchill stracił wpływ na decyzje państwowe, ale nie na opinię publiczną. Stanął na czele opozycji dotkliwie zraniony, ale z wciąż wielkim kapitałem politycznym. Miał imponującą kartę jako mąż stanu czynny w polityce od 1900 r., żołnierz, dziennikarz, pisarz, a przede wszystkim przywódca, który przeprowadził Imperium Brytyjskie przez wojnę z nazizmem do zwycięstwa. I z tego kapitału skorzystał podczas wizyty w USA, by stamtąd przedstawić swoją wizję polityki Zachodu na czas pokoju. 5 marca 1946 r. Churchill odebrał doktorat honorowy Westminster College w Fulton w stanie Missouri i wygłosił słynną mowę The Sinews of Peace – o filarach pokoju.

Polityka 9.2006 (2544) z dnia 04.03.2006; Historia; s. 69
Reklama