Niewyczuwalna obecność wroga

Do stawienia czoła atakowi biologicznemu przygotowywano nas od dziesięcioleci na lekcjach przysposobienia obronnego. Wygląda na to, że był to czas stracony. Wchłanialiśmy mnóstwo bezużytecznej wiedzy, wkuwaliśmy drobiazgowe procedury, ale okazało się, że nie mamy pojęcia, jak naprawdę może wyglądać wojna przy użyciu wirusów. Do dziś nie wiedzieliśmy nawet, że jest możliwa.

Póki płaci – nietykalny

W rozpoczynającym się roku akademickim w ławach studenckich znaleźć się mógł teoretycznie każdy, kto chciał. Podobnie jak w roku ubiegłym uczelnie państwowe i prywatne przygotowały więcej miejsc, niż było kandydatów.

Nowa walka klasowa

Z początkiem roku szkolnego do biura rzecznika praw dziecka wpłynęło pięć skarg od rozżalonych rodziców, że ich dzieci bez pytania kogokolwiek o zgodę zostały przeniesione do innej klasy – tej gorszej. Szufladkowanie uczniów, ponoć odwieczne, nasiliło się zdaniem pedagogów wraz z reformą systemu edukacji. Wbrew jej założeniom, bo przecież w państwowym szkolnictwie wszyscy mieli mieć równe szanse.

Próba niskiej próby

We wszystkich liceach, z udziałem blisko 320 tys. uczniów, odbyła się próbna matura z matematyki i języków obcych. Poprzedzała ją atmosfera niepewności i lęku. Teraz młodzież się śmieje, a nauczyciele są zakłopotani.

Uczeń ma prawo płakać

Rozmowa z Mirosławą Kątną, psychologiem, o szkolnych stresach i zagrożeniach

Żyd-ofiara, Polak-antysemita

W Polsce od kilku lat trwa dyskusja, jak odkłamywać historię wzajemnych relacji polsko-żydowskich. Powstają programy nauczania o Holocauście, tworzony jest właśnie podręcznik o zagładzie Żydów, gdzie nie ukrywa się złych czynów Polaków popełnianych na Żydach (patrz POLITYKA 16). Tymczasem w Izraelu bez zmian. Młodzież izraelska wie dużo o sytuacji Żydów na terenach Polski w XIX i XX wieku, ale nie wie prawie nic o Polakach. Polska w takim kontekście to pojęcie abstrakcyjne, a Polak jawi się młodym Żydom głównie jako antysemita.

Pani od niczego

W minionym roku akademickim połowa studentów sposobiących się do zawodu nauczyciela na studiach wieczorowych i zaocznych w ogóle nie miała zajęć z informatyki, a 34 proc. – z języka obcego. W podobnej sytuacji było 31 proc. przyszłych pedagogów na studiach dziennych. Te przykłady, zaczerpnięte z nowego raportu NIK, obrazują stan przygotowania naszej kadry dydaktycznej.

Stroszenie gronostajów

Uczelnie niepaństwowe szykują się do obchodów dziesięciolecia. Ogólnopolski kongres i centralna inauguracja roku akademickiego 2001/2002 odbędą się we wrześniu w Prywatnej Wyższej Szkole Biznesu i Administracji w Warszawie, zarejestrowanej przez MEN w sierpniu 1991 r. pod numerem 1. Wszystko bardzo uroczyście, pod patronatem prezydenta. Marszałek Sejmu już wręczył wyróżnienia pierwszej dziesiątce szkół; koledzy, którzy zakładali swoje placówki później, nazywają ich pionierami.

Szkoła improwizacji

Nietypowo kończy się rok szkolny 2000/2001 – w następstwie reformy nie ma naboru do szkół średnich. Tegoroczny czerwiec wolny jest od emocji, towarzyszących zawsze szturmowaniu najlepszych liceów. Za to tuż po wakacjach emocji nie zabraknie w domach 240 tys. przyszłych maturzystów. We wrześniu czekają ich próbne egzaminy z matematyki i języków obcych – przedsmak nowej matury 2002. Później będzie jeszcze goręcej.

Szkoło, wybieraj!

Święty spokój

Jak co roku 98 proc. polskich ośmiolatków przystępuje do Pierwszej Komunii Świętej. Na szkolnej katechezie poznają pojęcia grzechu, winy, pokuty; najczęściej uczone metodą paznokciową, w postaci gotowych formułek do wyuczenia na pamięć. Gorąca przed laty dyskusja o obecności religii w szkołach już się zakończyła. Dziś kwestią jest raczej jakość tego nauczania. Jak pisał niegdyś Boy „nie ma nic bardziej przeciętnego niż przeciętny katecheta”.

Powiedzcie to synom

Jeśli nie chcemy nowych żwirowisk, kolejnych bitew sił „Polski Zawsze Wiernej” z „demoliberalną międzynarodówką paszkwilantów”, musimy zmienić system edukacyjny. Kto wie, czy to nie w nim tkwi klucz do ponurej zagadki trwałości polskiego antysemityzmu. Dokumenty, nauki papieża i biskupów, praca historyków, publicystów i dziennikarzy, konferencje, odczyty – to wszystko, jak widać, za mało, by ten demon przepadł raz na zawsze. W tym sensie w sprawie Jedwabnego tkwi także potencjał dobra.

Wygimbus

Gdyby nie reforma edukacji, dzisiejsi gimnazjalni drugoklasiści byliby uczniami ósmych klas szkół podstawowych i przygotowywaliby się właśnie do rywalizacji o miejsca w szkołach średnich. Teraz kupują naręcza informatorów, żeby dowiedzieć się, co ich czeka za rok. Minister edukacji narodowej 21 marca 2001 r. podpisał rozporządzenie o ocenianiu i egzaminowaniu uczniów. Nadal jednak nie wiadomo, czy będą dodatkowe sprawdziany do szkół średnich.

Mała matura

Czy nowa matura zastąpi od 2002 r. egzaminy wstępne do wyższych uczelni? Wielu licealistów wierzy, że pomyślnie zdany egzamin zagwarantuje wstęp na studia; każdy coś słyszał na ten temat. Nawet jeśli szykują nam więcej stresu, to tylko raz! – pocieszali się licealiści, którzy za rok zainaugurują nową maturę. Aż tak dobrze, niestety, nie będzie. Zdobycie miejsca na obleganych kierunkach pozostanie tak samo trudne jak dotąd. W 2002 r. będą zaledwie przymiarki do nowych zasad rekrutacji, niemało zamieszania, próby i zapewne błędy.

Przypadek Borowiaka

Na ogłoszenie o konkursie na stanowisko dyrektora departamentu nauki i szkolnictwa wojskowego w MON Krzysztof Borowiak natknął się w Internecie. – Stanąłem do konkursu, bo wojsko kocham od zawsze – przyznaje. – Gdyby nie słowo ludowe w nazwie wojska, a potem stan wojenny, to pewnie byłbym zawodowym oficerem. Długo nim zapewne jednak by nie został.

Szkoły, głupcze

Bill Clinton przed 8 laty rozpoczął swe urzędowanie od nieudanych prób przeforsowania ustaw gwarantujących homoseksualistom prawo służby w armii amerykańskiej. George Bush, pomny potknięć swego poprzednika, skierował swą energię na sprawy zdecydowanie mniej kontrowersyjne. Przed dyskusyjnymi planami obniżek podatków, kuracji systemów socjalnych i emerytalnych – poszła reforma systemu edukacji publicznej.

Nowa szkoła

Chociaż polskie dziecko ma obowiązek uczenia się przez co najmniej dwanaście lat, w czasie których spędza w szkolnych murach średnio pięć do siedmiu godzin dziennie, większość rodziców szkoły swoich dzieci zna jedynie ze słyszenia lub z rzadkich wizyt na wywiadówkach. Zapracowany rodzic powierza dziecko szkole z pełnym zaufaniem i jeśli nie sprawia ono trudności, sam najchętniej o istnieniu szkoły zapomina.O instytucji tej przypominają mu od czasu do czasu media i rozmaite instytucje publiczne, a informacje, jakie mają do przekazania, nie napawają otuchą. Niedawno swój raport o sytuacji w polskich szkołach ogłosiła Najwyższa Izba Kontroli. Wyłaniający się z raportu obraz polskiej szkoły jest groźny i ponury. Dokument sugeruje, że szkoła to jedno z najbardziej podejrzanych miejsc, jakie odwiedza młodzież. Jak naprawdę wygląda szkoła, której powierzamy nasze dzieci? Czy wiemy, dokąd wychodzą co rano i jaką rzeczywistość napotykają za szkolnym murem? Czy dzisiejsza szkoła wciąż przypomina starą, poczciwą budę sprzed piętnastu, dwudziestu lat, którą z sentymentem wspominają rodzice dzisiejszych uczniów? Na te pytania próbuje odpowiedzieć nasza reporterska relacja.

Liga olimpijczyków

Ogólnopolski ranking szkół średnich 2001 opublikował w styczniowym numerze miesięcznik edukacyjny „Perspektywy”, wprowadzając nas tym samym w sezon rankingów pierwszego roku trzeciego tysiąclecia.

Szkoła grzechu

Dokąd wychodzą co rano nasze dzieci?

Po gimbusach – syllabusy

Czy zreformowana matura, nazywana przez administrację oświatową Nową Maturą, powinna odbyć się już w 2002 r.? Czy została należycie przygotowana?