Przedstawiamy finalistów Nagród Naukowych POLITYKI 2015
Nagrody Naukowe POLITYKI: wspaniała piętnastka finalistów
W kilkumiesięcznej procedurze wyłaniania laureatów Nagrody Naukowej POLITYKI bodaj najciekawszym momentem jest ten, gdy na początku września przy redakcyjnym stole spotyka się grono profesorskie, reprezentujące wszystkie obszary współczesnej wiedzy, by wspólnie ustalić piętnastkę finalistów. Z początkiem wakacji uczeni dostali formularze zgłoszeniowe (w tym roku do konkursu stanęło łącznie 377 osób, a więc trzeba było wybrać, przeciętnie, 1 osobę spośród 25, na ogół znakomitych, konkurentów); przez dwa miesiące studiowali prace kandydatów, zasięgali o nich opinii, weryfikowali dorobek. Dyskusja podczas tych wrześniowych obrad przebiega według od dawna przyjętego scenariusza – każdy z profesorów kolejno rekomenduje faworyta w swojej dziedzinie, ale nigdy nie towarzyszy temu znużenie. I dlatego, że zebranie owo ma swoją urodę oratorską: żaden z jurorów nie szczędzi i merytorycznych, i emocjonalnych argumentów, rekomendując swoich o pokolenie, niekiedy dwa pokolenia, młodszych kolegów (mówią: Uwierzcie, ten chłopak jest niesamowity, ta dziewczyna naprawdę mi imponuje). Ale też dlatego, że cała ta narada zamienia się w fascynującą grę intelektualną: co teraz usłyszymy, co powie fizyk po historyku, co biolog po ekonomiście? Jakim niebanalnym pomysłem badawczym, niespodziewanym mariażem rozmaitych dyscyplin zaskoczy kolejny kandydat?
Z roku na rok pogłębia się wrażenie, że to, co w nauce prawdziwie odkrywcze, rodzi się dziś na pograniczach tradycyjnych dyscyplin. Dla porządku podzieliliśmy naukę na pięć umownych dziedzin: nauki humanistyczne, społeczne, o życiu, ścisłe i techniczne – staramy się w ten sposób nie stracić z oczu całej rozmaitości współcześnie prowadzonych badań i uhonorować przedstawicieli możliwie najszerszej ich palety. Takie właśnie jest przesłanie naszego przedsięwzięcia – dla postępu, dla ludzkiej kultury liczy się i zgłębianie kultury helleńskiej, i tworzenie modeli matematycznych w inżynierii materiałowej. Opracowanie nowatorskich metod leczenia chorób wątroby i przystosowywanie prawa do nowych rodzajów przestępczości internetowej. Wykorzystanie nowoczesnych, zgoła wojskowych technik w archeologii i wykorzystanie wiedzy z dziedziny genetyki w socjologii. Badanie barier wzrostu gospodarczego (ekonomia) i barier w rozrodzie ryb (biologia środowiskowa). Dla postępu nauki dziś liczy się też jeszcze jedno: umiejętność zgromadzenia wokół siebie interdyscyplinarnego zespołu – daje to niezwykłe efekty i w architekturze, i w astrofizyce.
Tak przedstawia się wybór, którego dokonali w tym roku uczeni. Od lat w nieomal niezmiennym składzie przyznają naszym laureatom liczący się certyfikat. Nagroda POLITYKI jest potwierdzeniem ich talentu, więcej – wybitności. Słuszności wyboru tej drogi życiowej. Jest premią za solidną robotę, wysiłek, determinację. Za myślenie.
W ostatnim etapie konkursu tzw. kapituła społeczna wyłoni z tej piętnastki finałową piątkę. Do tego ciała doradczego zaprosiliśmy osoby znane z aktywności publicznej oraz interesujących, szerokich poglądów na rzeczywistość społeczną. Spośród laureatów wskażą wedle swej wiedzy i intuicji tych, którzy reprezentują dziedziny o wyjątkowym znaczeniu dla rozwoju kraju i generalnie dla postępu cywilizacyjnego. Ostateczne wyniki konkursu poznamy podczas finałowej gali, którą w tym roku wydamy w siedzibie naszej redakcji 18 października. A potem w kolejnych wydaniach tygodnika zamieścimy wywiady z ową superpiątką.
Już teraz serdecznie gratulujemy wszystkim piętnaściorgu laureatkom i laureatom. Witajcie w elitarnym, liczącym teraz już 257 osób klubie.
***
Finaliści 15. edycji Nagród Naukowych POLITYKI
NAUKI HUMANISTYCZNE
mgr Grzegorz Tomasz Szalast – Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Szczecińskiego – archeologia
dr Jan Jakub Kwapisz – Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego – filologia klasyczna
mgr Krzysztof Piotr Kloc – Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie – historia
NAUKI SPOŁECZNE
dr Artur Ryszard Pokropek – Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk – socjologia
dr Urszula Markowska-Manista – Wydział Nauk Pedagogicznych Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie – psychopedagogika kulturowa
dr hab. Marcin Paweł Kolasa – Kolegium Analiz Ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie – ekonomia
dr Kacper Tomasz Gradoń – Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego – nauki prawne
NAUKI O ŻYCIU
dr Joanna Jadwiga Nynca – Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie – biologia
dr Paweł Piotr Szczęsny – Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego – biologia
dr n. med. Ewa Marta Wunsch – Wydział Lekarski z Oddziałem Nauczania w Języku Angielskim i Klinika Gastroenterologii w Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie – medycyna
NAUKI ŚCISŁE
dr Agata Karska – Wydział Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – astrofizyka
dr Joanna Kowalska – Laboratorium Chemii Bioorganicznej na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego – chemia
NAUKI TECHNICZNE
dr hab. inż. Łukasz Karol Madej – Wydział Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie – nauki techniczne
dr inż. Jerzy Domżał – Wydział Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie – teleinformatyka
dr inż. arch. Bartosz Haduch – Wydział Architektury i Sztuk Pięknych w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego oraz Wydział Architektury Krajobrazu na Uniwersytecie Rolniczym im. H. Kołłątaja w Krakowie – architektura
***
Kapituła Profesorska (I etapu)
BIOLOGIA, OCHRONA ŚRODOWISKA, NAUKI ROLNICZE
prof. dr hab. Ewa Bartnik
Wydział Biologii UW, Instytut Biochemii i Biofizyki PAN
FILOLOGIE, LITERATUROZNAWSTWO, JĘZYKOZNAWSTWO
prof. dr hab. Grażyna Borkowska
Instytut Badań Literackich PAN
FIZYKA
prof. dr hab. Katarzyna Chałasińska-Macukow
Wydział Fizyki UW, rektor UW w latach 2005–12
SOCJOLOGIA, ANTROPOLOGIA
prof. dr hab. Henryk Domański
Instytut Filozofii i Socjologii PAN
PSYCHOLOGIA, PEDAGOGIKA
prof. dr hab. Adam Frączek
Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, rektor APS w latach 2002–08
NAUKI PRAWNE
prof. dr hab. Tomasz Giaro
Wydział Prawa i Administracji UW
NAUKI TECHNICZNE
prof. dr hab. Michał Kleiber
Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN, prezes PAN w latach 2007–15
HISTORIA SZTUKI, ARCHEOLOGIA
prof. dr hab. Janusz Kramarek
Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu (na emeryturze)
ARCHITEKTURA, URBANISTYKA
prof. dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz
Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, Kuryłowicz&Associates Sp. z o.o.
MATEMATYKA, INFORMATYKA
prof. dr hab. Jan Madey
Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW
FILOZOFIA
prof. dr hab. Barbara Markiewicz
Wydział Filozofii i Socjologii UW
CHEMIA
prof. dr hab. Marcin Pałys
Rektor UW, Wydział Chemii UW
FILMOZNAWSTWO, KULTUROZNAWSTWO
red. Zdzisław Pietrasik
POLITYKA
MEDYCYNA
prof. dr hab. n. med. dr h.c. Aleksander Sieroń
Wydział Lekarsko-Dentystyczny, Śląski Uniwersytet Medyczny
GEOGRAFIA
dr hab. prof. UW Maria Skoczek
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW (na emeryturze)
EKONOMIA, ZARZĄDZANIE
prof. dr hab. Tomasz Szapiro
Rektor Szkoły Głównej Handlowej, Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH
TEOLOGIA, RELIGIOZNAWSTWO
red. Adam Szostkiewicz
POLITYKA
MUZYKOLOGIA
red. Dorota Szwarcman
POLITYKA
HISTORIA, NAUKI POLITYCZNE, MEDIOZNAWSTWO
prof. dr hab. Wiesław Władyka
Instytut Badań Literackich PAN, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW, POLITYKA
***
Kapituła Społeczna (II etapu)
Henryka Bochniarz
Prezydent Konfederacji Lewiatan, była minister przemysłu, jedna z animatorek ruchu społecznego Kongres Kobiet
Magdalena Środa
Filozofka, publicystka, feministka, minister ds. równouprawnienia w rządzie Marka Belki
Marek Belka
Prezes NBP, były premier, wicepremier i minister finansów
Juliusz Braun
Dziennikarz i polityk, przewodniczący KRRiT w latach 1999–2003, od 2011 do 2015 r. prezes Telewizji Polskiej
Robert Firmhofer
Współtwórca i dyrektor Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, wybitny popularyzator nauki
Andrzej Klesyk
Prezes zarządu PZU SA, jeden z pierwszych Polaków z dyplomem Harvardu, współtworzył Handlobank i Inteligo
Marek Kondrat
Aktor, reżyser, przedsiębiorca
Tomasz Nałęcz
Historyk, publicysta, polityk, w latach 2010–15 doradca prezydenta RP ds. historii i dziedzictwa narodowego
Sławomir S. Sikora
Prezes zarządu Citi Handlowy SA
Cezary Szczylik
Szef Kliniki Onkologii Centralnego Szpitala Klinicznego MON, członek zespołu, który dokonał pierwszych w Polsce udanych przeszczepów szpiku kostnego
Krzysztof Zanussi
Reżyser, scenarzysta filmowy, publicysta, felietonista
W pracach Kapituły Społecznej uczestniczy również przedstawiciel Kapituły Profesorskiej oraz redaktor naczelny POLITYKI Jerzy Baczyński.