Z żyletkami na sztorc
Antyżydowskich pogromów było w Polsce lat 30. co najmniej kilkadziesiąt
Napięta atmosfera utrzymywała się w Przytyku już od połowy 1935 r. Trzytysięczne miasteczko niedaleko Radomia znalazło się w centrum antyżydowskiej akcji bojkotowej, zorganizowanej w powiecie przez Stronnictwo Narodowe. Endeckie bojówki odganiały kupujących od żydowskich straganów i wyrzucały żydowskich sprzedawców z rynku. Kilkakrotnie doszło do pobicia handlarzy. „Podkreślić należy wyraźnie, że rzucone przez Stronnictwo hasło bojkotu ekonomicznego Żydów podjęte zostało w sposób żywiołowy przez całe miejscowe chłopstwo, atawistycznie wrogo ustosunkowane do Żydów” – pisał w urzędowym sprawozdaniu wojewoda kielecki, dodając, że istniejący stan rzeczy „doprowadza do rozpaczy handlarzy zagrożonych u podstaw swego bytu”.
Doroczny jarmark wiosenny miał się stać dla Żydów z Przytyka – stanowiących 90 proc. jego mieszkańców – szansą na odrobienie strat. 9 marca 1936 r. do miasteczka zjechało kilkaset furmanek i prawie 4 tys. chłopów, głównie mężczyzn. Również miejscowa policja przygotowała się na ten dzień, zwiększając obsadę posterunku z 5 do 16 funkcjonariuszy. Do drugiej po południu panował spokój. Obok kilkudziesięciu chłopskich kramów rozstawiło swoje stragany kilkunastu Żydów. W pewnym momencie do żydowskich straganów podszedł młody chłopak i zaczął wykrzykiwać: „swój do swego, nie kupuj u Żyda!”, a następnie uderzył protestującego sprzedawcę.
Na miejscu szybko pojawiła się policja. Dwóch posterunkowych usiłowało wylegitymować agitatora, a kiedy odmówił, postanowili odprowadzić go na posterunek. W obronie zatrzymanego wystąpili jednak chłopi, uzbrojeni w kamienie i orczyki. Funkcjonariusze zaczęli się wycofywać w stronę posterunku, a agresywny i miotający obelgi tłum ruszył za nimi. Zatrzymał się dopiero, gdy drogę zagrodził mu szpaler policjantów z karabinami.